آشنایی با مدرسه نواب در مشهد
جاذبه‌های گردشگری مشهد
همه ما کم و بیش با نام نواب صفوی آشنا هستیم و اگر از شخصیت مهم تاریخی او چیزی ندانیم دست کم در هر شهری کوچه و خیابانی به این اسم و رسم وجود دارد که باعث شده تا همه با این نام آشنا باشند. اما آیا می‌دانستید مدرسه نواب صفوی یکی از جاهای تاریخی و مذهبی در تور مشهد است که بازدیدکنندگان کنجکاو زیادی را در به خودش جذب می‌کند؟ مخصوصا افرادی که عاشق فرهنگ و تاریخ و مذهب هستند دوست دارند درباره چنین جاهایی بیشتر بدانند. در ادامه این مطلب قصد داریم شما را به آشنایی با مدرسه نواب صفوی دعوت کنیم.
مدرسه نواب صفوی در مشهد
این مدرسه در بافتی قدیمی و در خیابان آیت الله شیرازی که با نام بالا خیابان نیز شناخته می‌شود قرار دارد، در ضلع شمالی فلکه حرم مطهر قرار گرفته و به عبارتی در فاصله کمی از آرامگاه امام رضا واقع شده است.
پارکینگ‌های اطراف حرم امام رضا در مشهد
تاریخچه مدرسه نواب صفوی
این مدرسه که در دوره حکومت شاه سلیمان صفوی ساخته شده، در زمان‌های قدیم به نام مدرسه صالحیه شناخته می‌شد. بنیانگذار این مدرسه یکی از بزرگان سلسله سادات رضوی بوده که میرزا صالح نقیب رضوی نام داشت در سال ۱۰۸۶ قمری اقدام به ساخت این مدرسه کرد. مدرسه نواب در مشهد در طول فعالیت خود توانسته شخصیت‌های برجسته علمی، دانشمندان، شخصیت‌های فرهنگی و سیاسی و مذهبیون نامداری را به جهان معرفی کند. البته یکی دیگر از ویژگی‌های اصلی مدرسه نواب مشهد جنبه هنری و معماری اسلامی آن است که در دوران مختلف همواره مورد توجه همگان قرار گرفته است.
تحولات مدرسه نواب در طول تاریخ
در سال ۱۳۱۲ شمسی که رژیم پهلوی سیاست‌های ضد مذهبی را در پیش گرفت این مدرسه علمیه به دانشکده معقول و منقول تبدیل گردید. البته در آن دوره بسیاری از مدارس علمیه برچیده شد و عملا فعالیت‌های مذهبی چنین جاهایی به حداقل خودش رسید. اما سرانجام شهریور سال ۱۳۲۰ مجددا حوزه علمیه مشهد راه‌اندازی شد و در سال ۱۳۲۳ آیت الله بروجردی حکم کرد تا آیت الله حاج میرزا علی اکبر نوغانی که از عالمان گرانمایه و معروف خراسان بوده، وظیفه تولیت مدرسه نواب مشهد را برعهده بگیرد. وی در سال ۱۳۲۹ در گذشت و آیت الله حاج میرزا احمد کفایی که فرزند یکی از علمای مهم خراسان بود، علاوه بر ریاست حوزه علمیه مشهد و سایر مدارس علمیه در این منطقه، وظیفه سرپرستی مدرسه نواب را نیز بر عهده گرفت. در طول تاریخ شخصیت‌های متعددی مثل حجت الاسلام مبین وظیفه مدیریت این مدرسه را بر عهده گرفتند و در این سمت تا زمان پیروزی انقلاب اسلامی باقی ماندند. بعد از انقلاب اسلامی که وضعیت ساختمان مدرسه علمیه نواب نبود به همت آیت الله واعظ طبسی این مدرسه تاریخی مورد مرمت و بازسازی قرار گرفت.
کتابخانه مدرسه نواب صفوی مشهد
یکی از مهم‌ترین قسمت‌های این مدرسه که واقعا از اهمیت زیادی برخوردار است، کتابخانه تاریخی و معتبر و مهم آن است که قدمتش به زمان تاسیس این مدرسه برمی‌گردد. همچنین در اسناد معتبری ذکر شده که همین که مدرسه تاسیس و آماده شد کتابخانه نیز در پی آن ساخته شد. در این کتابخانه برخی نسخه‌های قدیمی و نفیس نگه داری می‌شود که یا به اینجا هدیه داده شده و یا توسط متولیان خریداری شده است. اشاره کنیم که در میان این کتاب‌ها برخی کتب خطی ارزشمند مخصوصا از بزرگان شیعه قرار دارد که بر ارزش این کتابخانه افزوده است.
سابقه فعالیت‌های مدرسه نواب در مشهد
همانطور که تا اینجا اشاره شد مدرسه نواب از مراکز مذهبی و آموزشی مهم در طول تاریخ مشهد بوده که فعالیت‌های زیادی را بر عهده داشته است. برای نمونه این مدرسه برای ۳۰۰ سال متوالی محل آموزش و تحصیل طلبه‌هایی بوده که برخی از آن‌ها توانستند به مراحل بالاتری بروند و به شخصیت‌های مهم تبدیل شوند. در دوره صفویه مخصوصا این مدرسه دارای رونق و شهرت زیادی بود و در متونی که به دست "فریزر" جهانگرد انگلیسی آمده، تعداد دانش آموزان و طلاب این مدرسه در زمان فتحعلی شاه قاجار را بین ۶۰ تا ۱۰۰ نفر به صورت تقریبی ذکر شده است. حتی این تعداد تا دوره قاجار هم ادامه داشت و گفته می‌شود که حدود ۱۰۰ نفر در این مدرسه حضور داشتند اما با روی کار آمدن پهلوی اول و فشارهای ضد دینی آن دوره، دوران افول رونق این مدرسه آغاز شد. اما همین که محمدرضا به قدرت رسید و از فشارها کاسته شد دوباره توجه به مدرسه نواب زیاد شد و افراد زیادی برای تحصیل به این مدرسه پیوستند.
نظرات کاربران