آشنایی با جاذبه‌های دوران بیزانس استانبول

جاذبه‌های گردشگری استانبول
آشنایی با جاذبه‌های دوران بیزانس استانبول

استانبول با تاریخچه‌ای که به ۶۶۰ سال قبل از میلاد باز می‌گردد، یکی از مهم‌ترین شهرهای جهان است. استانبول به عنوان یک شهر یونان باستان به نام بیزانتیوم زنده شد و در دوران روم و بیزانس به نام قسطنطنیه و در زمان امپراتوری عثمانی به آن قستنطنیه می‌گفتند. این شهر تنها از دوره جمهوری به طور رسمی استانبول نامیده می‌شود. تاریخ رسمی استانبول به ۲۷۰۰ سال پیش برمی‌گردد و عمق تاریخی آن حتی برای مردم ساکن آن بسیار عمیق است چه برسد به بازدیدکنندگان تور استانبول. به همین دلیل بازدید چند روزه برای درک تاریخ استانبول کافی نخواهد بود. بنابراین با بررسی برشی از تاریخ این شهر سری به جاذبه‌های دوره بیزانس می‌زنیم.

 

مکان‌های امپراتوری بیزانس در استانبول

مکان‌های بیزانسی در منطقه فاتح استانبول واقع شده‌اند که امروزه به عنوان شبه جزیره تاریخی شناخته می‌شود. شبه جزیره تاریخی که توسط دیوارهای قسطنطنیه احاطه شده، به مرکز اداری امپراتوری‌هایی تبدیل شد که قرن‌ها بر استانبول حکومت می‌کردند. به همین دلیل، بیشتر بناهای تاریخی امپراتوری روم، بیزانس و عثمانی در اینجا قرار دارد. میراث امپراتوری بیزانس در استانبول شامل کلیساها، کاخ‌ها، قنات‌ها، آب انبارها و یک هیپودروم است.

 

آشنایی با ۳۰ موزه برجسته استانبول، قسمت اول

هیپودروم

هیپودروم که درست در قلب سلطان احمد استانبول واقع شده استادیومی با ظرفیت ۵۰ هزار تماشاگر است که ارابه‌های بیزانسی در قسطنتنیه پایتخت بیزانس در آن به مسابقه می‌پرداختند. این ارابه‌ها با دو چرخ توسط ۴ اسب کشیده می‌شدند و راندن آن‌ها نیازمند مهارت زیادی بود. ارابه‌ها در قسمت‌های شیب‌دار مسیر شتاب می‌گرفتند و در پیچ‌های تند می‌لغزیدند به این ترتیب مهارت رانندگان آن‌ها مورد سنجش قرار می‌گرفت. این مسابقات معمولا با اتفاقاتی همراه می‌شد و پادشاه نیز از لژ مخصوص خود به تماشا می‌نشست. همچنین بزرگترین شورش استانبول، شورش نیکا از اینجا شروع شد و به کل شهر گسترش یافت. اگرچه این هیپودروم در گذشته خیلی باشکوه بود اما امروزه از آن مقدار اندکی باقی مانده است. با این حال، حتی ابلیسک بازمانده از تئودوسیوس، ستون مار و ابلیسک دیواری دارای تاریخچه بسیار غنی هستند. جالب است بدانید ابلیسک تئودوسیوس، ابلیسکی که از مصر آورده شده، قدمتی ۳۵۰۰ ساله دارد و قدیمی‌ترین اثر تاریخی استانبول است. به این ترتیب هیپودروم یکی از مهم‌ترین مکان‌های بیزانسی در استانبول است، اگرچه اکثر مردم از آن مطلع نیستند.

ایاصوفیه

ایاصوفیه پس از شورش نیکا که بسیاری از ساختمان‌های شهر را ویران کرد ساخته شد. امپراتور ژوستینیان از شورشی که جان ۳۰ هزار نفر را گرفت جان سالم به در برد و برای بازگرداندن شهرت خود شروع به ساخت بناهای تاریخی با شکوه کرد. بنابراین، ایاصوفیه که در سال ۵۳۷ ساخته شد، از نظر معماری چنان ساختمان برتری بود که ساختن سازه‌هایی که بتوان با آن مقایسه کرد حدود ۱۰۰۰ سال طول کشید. در اروپا، چنین بناهایی در رنسانس شروع به ساخت کردند. و در شرق، معمار سینان مساجدی را ساخت که هزار سال پس از ساخت ایاصوفیه در استانبول، می‌توانند در مقام مقایسه با این کلیسا قرار گیرند.

 

خوشمزه‌ترین غذاهای ترکی در استانبول (قسمت اول)

ایا ایرنه

ایا ایرنه به عنوان یکی از بناهایی که در آن یکی از ۷ شورای جهانی برای بنیان گذاری مسیحیت تشکیل شد شناخته می‌شود. این سازه در طول تاریخ صدها ساله خود شاهد باشکوه‌ترین دوره‌های دوران بیزانس و عثمانی بوده است. به علاوه ایا ایرنه اولین موزه باستان شناسی استانبول هم هست. قطعاتی که در قرن نوزدهم در اینجا به نمایش گذاشته شدند، پس از افتتاح موزه باستان شناسی استانبول به آنجا منتقل شدند. شما با عبور از دروازه عظیمی به نام باب همایون به اولین حیاط کاخ توپکاپی استانبول می‌رسید و بعد این سازه شگفت‌انگیز دوران بیزانس اولین چیزی است که خواهید دید. ایا ایرنه دو بار توسط امپراتورهای کنستانتین و ژوستینیان ساخته شد اما هر دو ساختمان در اثر زلزله ویران شدند و سومین ایا ایرنه ساخته شده نیز با شکوه اولیه آن فاصله بسیاری دارد. با این حال، هنوز هم یکی از چشم‌گیرترین مکان‌های بیزانسی برای بازدید در تور استانبول است.

آب انبار باسیلیکا

آب انبار باسیلیکا یکی از مرموزترین مکان‌های استانبول است. مطمئن باشید با بازدید از این آب انبار که اکنون به موزه تبدیل شده دچار حیرت خواهید شد. استانبول در تاریخ طولانی خود با محاصره‌های زیادی روبرو بوده است. ضروری‌ترین نیاز این شهر که بارها محاصره شد و ماه‌ها در محاصره ماند، آب آشامیدنی بود. از آنجایی که هیچ منبع آب طبیعی در زیر شهر قدیمی استانبول وجود نداشت، آب انبارها، که در آن آب ذخیره می‌شد، نقش مهمی ایفا کردند. بنابراین، زیرزمین استانبول بارها حفر شد و ده‌ها آب انبار ساخته شد.

 

پربازدیدترین نقاط استانبول

اما باسیلیکا در استانبول در بین تمام آب انبارهای دیگر شهرت دارد. این آب انبار وسیع به استفاده از ستون‌های متعدد سبک یونان باستان ساخته شده است. به غیر از آب انبار باسیلیکا، چهار آب انبار بیزانسی دیگر در منطقه سلطان احمد وجود دارد. دو مخزن اول از این آب انبارها عبارتند از آب انبار فیلوکسنوس (Binbirdirek Sarnici) و آب انبار تئودوسیوس (Serefiye Sarnici) که اخیرا بازسازی و برای بازدید افتتاح شده است. همچنین یک آب انبار بیزانسی در سلطان احمد وجود دارد که تبدیل به رستوران «رستوران سارنیک» شده است. علاوه بر این، یک آب انبار قدیمی بیزانسی در زیر فروشگاه فرش Nakkas نیز وجود دارد که تبدیل به یک موزه خصوصی شده است. لطفا توجه داشته باشید که این دو موسسه توسط شرکت‌های خصوصی اداره می شوند.

قنات والنس

قنات والنس در مرکز شبه جزیره تاریخی در وسط یک بلوار شلوغ قرار دارد. این قنات ۱۷۰۰ ساله رومی مانند شاهدی بر تاریخ استانبول است. زمانی که استانبول به مستعمره یونانی (بیزانس) درآمد، شهری کوچک بود و این شانس را داشت که نیاز آبی شهروندان خود را با روش‌های موقتی تامین کند. با بالا رفتن جمعیت نیاز به تامین آب بیشتری بود. این قنات به دلیل ساختار شیب دارش، آب شهر را به طور مستمر تامین می‌کرد. قنات والنس در دوران عثمانی با نام "بوزدوگان کمری" همچنان مورد استفاده قرار می‌گرفت. قنات والنس یکی از زیباترین مکان‌های بیزانسی در استانبول است.

 

اینستاگرامی‌ترین کافه‌های استانبول

کلیسای چورا

کلیسای چورا به خاطر هنر موزاییک خاص آن که بهترین نمونه‌های به جامانده است در بین سایر سازه‌های دوران بیزانس در استانبول جایگاه ویژه‌ای دارد. اگرچه می‌توانید تعداد زیادی موزاییک بیزانسی را در ایاصوفیه نیز ببینید، اما موزاییک‌های موزه کاریه معروف به کلیسای چورا هم بهتر حفظ شده‌اند و هم جالب‌تر هستند زیرا داستانی در پشت آن‌ها وجود دارد. سالن اصلی کلیسای چورا استانبول بسیار ساده بوده و تنها یک تابلوی موزاییک در آن وجود دارد. با این حال، موزاییک‌های موجود در راهروهای داخلی و بیرونی کلیسا، آثار هنری ارزشمندی هستند. این موزاییک‌ها زندگی عیسی مسیح و مریم باکره را به تصویر می‌کشند و اگرچه آن‌ها در اثر زلزله آسیب دیده‌اند، اما هنوز در وضعیت خوبی هستند. چورا صومعه‌ای بیرون شهر بود که راهبه‌ها در آن به انزوا می‌رفتند اما پس از گسترش شهر این صومعه در داخل دیوارهای شهر قرار گرفت در حالی که به همان نام قبل یعنی چورا به معنای "بیرون شهر" نامیده می‌شد. شخصی که به شهرت و حفظ چورا همت گمارد یک دولتمرد و محقق بیزانسی به نام تئودور متوشیتیس است. او ثروت خود را صرف تزئین این کلیسا کرد و در قسمتی به نام "پارککلسیون" نمازخانه‌ای جانبی که بعدها ساخته شد به خاک سپرده شد.

صومعه پانتوکراتور

صومعه پانتوکراتور در زیرک، یکی از محله‌های تاریخی استانبول واقع شده است. این کلیسا که به عنوان بزرگترین بنای یادبود بعد از ایاصوفیه در میان مکان های بیزانسی در استانبول به چشم می خورد سال‌ها به خاطر مرمت بسته بود. این بنا در گذشته مقبره آخرین امپراطوران بیزانس و از عبادتگاه‌های برجسته زمان خود بوده است. برای لذت بردن از معماری باشکوه مسجد زیرک (که اکنون با این نام شناخته می‌شود)، باید آن را از شاخ طلایی ببینید، وقتی از پل مترو روی شاخ طلایی به شهر قدیمی نگاه می‌کنید، این مسجد یکی از دیدنی‌ترین مکان‌های بیزانسی در استانبول است.

 

معروف‌ترین جمعه بازارهای استانبول

دیوارهای قسطنطنیه

دیوارهای قسطنطنیه مهم‌ترین عنصر هزار سال تاریخ بیزانس هستند. اگر این دیوارها وجود نداشتند، شهر برای مدت طولانی به دست قبایل بربر، پارس‌ها، عرب‌ها یا بلغارها گم می‌شد. دیوارهای شهر باستانی که هزاران سال از شهر محافظت کرده‌اند، امروزه نیز قابل مشاهده هستند. استانبول به دستور امپراتور کنستانتین در سال ۳۳۰ پس از میلاد به پایتخت رم تبدیل شد بنابراین، جمعیت استانبول رشد کرد زیرا قسطنطنیه به مهم‌ترین شهر شرق تبدیل شد و در نتیجه دیوارهای شهر باید گسترش می‌یافت. دیوارهای تازه ساخته شده شهر، قسطنطنیه را احاطه کرده و شهر را غیر قابل نفوذ کرده است. قسطنطنیه به لطف استحکام دیوارها و لایه‌های امنیتی این دیوارها به عنوان پایتخت امپراتوری بیزانس باقی ماند. نفوذ به این دیوارهای شهر که از شاخ طلایی تا دریای مرمره امتداد داشتند تنها پس از اختراع توپ‌های عظیم ممکن شد. ارتش سلطان مهمت دوم در قرن پانزدهم از این توپ‌های جدید استفاده کرد و آن‌ها فضایی را روی دیوارها باز کردند که فتح شهر را آسان‌تر کرد.

دانشکده ارتدوکس یونانی Phanar

کالج ارتدوکس یونانی Phanar برای تامین تقاضای کشیش‌های جدید مورد نیاز پاتریارک ساخته شد. اگرچه مکان آن چند بار تغییر کرد، اما مدرسه معمولا در فنر باقی می‌ماند. این یکی از بهترین مدارس زمان خود بود و نه تنها کشیشان بلکه دولتمردان را نیز تربیت می‌کرد. بچه‌های خانواده‌های بیزانسی در محله فنر به عنوان مترجم خصوصی سلطان و وزیر بزرگ (نخست وزیر) در امپراتوری عثمانی خدمت می‌کردند. امروزه، کالج ارتدوکس یونانی Phanar مدرسه‌ای نیست که کشیش تربیت کند بلکه زیر نظر وزارت آموزش و پرورش ترکیه به دانش آموزان یونانی الاصل آموزش رسمی ارائه می‌کند.

 

برترین مراکز خرید استانبول (بخش اول)

کلیسای ایا تئودوسیا

کلیسای ایا تئودوسیا به زنی تقدیم شده بود که در حین تلاش برای محافظت از نماد عیسی در برابر سربازان در دوران شمایل شکنی بیزانس جان باخت. این سازه زیبای بیزانسی در استانبول که امروزه به عنوان مسجد گل خدمت می‌کند را بیشتر گردشگران نمی‌شناسند اما یکی از چشم‌گیرترین مکان‌های بیزانسی در استانبول است که در تورهای پیاده‌روی فنر بالات در سال‌های اخیر به یک فعالیت محبوب تبدیل شده و در تور استانبول مورد بازدید قرار می‌گیرد.

۰۷ اردیبهشت ۱۴۰۱

نظرات کاربران