کلیسای صومعه مسیح پانتوکراتور

جاذبه‌های گردشگری استانبول
کلیسای صومعه مسیح پانتوکراتور

کلیسای صومعه مسیح پانتوکراتور که در منطقه فاتح تور استانبول واقع شده و با عظمتش نگاه‌ها را در شبه جزیره تاریخی از شاخ طلایی به خود جلب می‌کند، امروزه به عنوان مسجد زیرک عمل می کند. صومعه پانتوکراتور در اواخر دوره بیزانس ساخته شد و کلیسای آن سومین بنای مذهبی مهم قسطنطنیه در قرون وسطی بود. کلیسای پانتوکراتور همچنین محل دفن امپراتورهای اواخر دوره بیزانس بود. بسیاری از اعضای خانواده امپراتوری، به ویژه اعضای سلسله کومنوس، در اینجا به خاک سپرده شدند. این بنا که در دوره عثمانی به مسجد تبدیل شد، اخیرا مورد مرمت و بازسازی وسیعی قرار گرفته است.

 

بناهای یادبود استانبول رومی

بیزانس، شهر یونان باستان، در سال ۳۳۰ به پایتخت جدید امپراتوری روم تبدیل شد. این شهر که بین سال های ۳۲۴ تا ۳۳۰ به دستور امپراتور کنستانتین بازسازی شد، به ساختمان‌های رومی مجهز شد. کاخ بزرگ امپراتورها، هیپودروم محل برگزاری مسابقات، تالار کنستانتین، میدان شهر و کلیسای حواریون مقدس که یک بنای مذهبی تاریخی است، ساختمان‌های تاریخی استانبول رومی بودند. مرزهای شهر توسط خود امپراتور کنستانتین تعیین شد. از منطقه سلطان احمد که در آن ایاصوفیه و کاخ توپکاپی قرار دارد شروع شد و به بلوار آتاتورک امروز ختم شد. در چند دهه بعد، قسطنطنیه به بزرگ‌ترین شهر جهان تبدیل شد. دیوارهای شهر به دلیل افزایش جمعیت باید گسترش می‌یافت. در زمان امپراتور تئودوسیوس دوم، دیوارهای مستحکمی که امروزه به نام دیوارهای قسطنطنیه می‌شناسیم ساخته شد.

یونانی شدن فرقه رومی

قسطنطنیه به عنوان شهری با میراث روم باستان تاسیس شد. بسیاری از سنت‌ها در رم، پایتخت باستانی امپراتوری روم، توسط کنستانتین به اینجا منتقل شد. با این حال، کاخ رومی که تحت تاثیر فرهنگ شرق بود، بین امپراتور کنستانتین و امپراتور هراکلیوس به مدت ۳۰۰ سال یونانی شد. در پایان دهه ۶۰۰، فرهنگ لاتین تقریبا در قسطنطنیه ناپدید شد. میراث فرهنگی قدرتمند یونان باستان آیین لاتین را دگرگون کرده بود. فرهنگ ترکیبی حاصل نه دقیقا غربی بود و نه شرقی. به همین دلیل مورخان معاصر با الهام از نام باستانی شهر، امپراتوری روم شرقی، ادامه امپراتوری روم را با نام بیزانسی نامگذاری کردند. ظاهرا یونانی‌سازی فرقه رومی در زمان امپراتور هراکلیوس تکمیل شد.

 

بازدید از کاخ‌های دلمه باغچه و توپکاپی

قسطنطنیه در قرون وسطی

امپراتوری بیزانس که در طول تاریخ از مشکلات زیادی جان سالم به در برده بود، توانست برای یک هزار سال دوام بیاورد. اما دارای نظم فئودالی بود و در بین سلسله‌ها مشترک بود. خانواده‌هایی که می‌خواستند قدرت سیاسی را به دست بگیرند در رقابت بزرگی با یکدیگر بودند. این نظم در پایتخت قسطنطنیه نیز خود را نشان داد. خانواده‌های قوی با حامیان خود کاخ‌ها و صومعه‌ها را در محله‌های مختلف تاسیس کردند. کاخ بزرگ (گرند پالاس) که بنای افسانه‌ای قسطنطنیه بود، به همین مناسبت اهمیت خود را از دست داده بود. امپراتوران از قرن یازدهم به بعد شروع به زندگی در کاخ Blachernae کردند. این کاخ که در منطقه ایوانسرای امروزی قرار دارد، در مجاورت دیوارهای قسطنطنیه قرار داشت. در جایی بود که دیوارهای قسطنطنیه از دریای مرمره شروع می شد و به شاخ طلایی می‌رسید. کلیسای رسولان مقدس، مقبره امپراتوران نیز اهمیت خود را از دست داد. این کلیسا که مهم‌ترین امپراطوران گذشته مانند کنستانتین، ژوستینیانوس و هراکلیوس در آن به خاک سپرده شدند، دیگر مانند گذشته محبوبیتی نداشت.

صومعه مسیح پانتوکراتور

با توجه به این روند، Komnenos کلیسایی با یک گورستان زیرزمینی طراحی کردند که در آن اعضای سلسله دفن می‌شدند. در این مکان که صومعه مسیح پانتوکراتور نامیده می‌شود، ده‌ها تن از مقامات مذهبی خدمت می‌کردند. در این بنیاد ۸۰ راهب، ۴۵ وزیر و یک بیمارستان وجود دارد. کلیسای صومعه مسیح پانتوکراتور از سه ساختمان مجزا در مجاورت یکدیگر تشکیل شده است. سازه‌ها در زمان های مختلف ساخته شده‌اند و متقارن نیستند. با این حال، کلیسای صومعه که ترکیبی از سه کلیسا بود، همچنان چشمگیر است.

 

قهوه ترک در بهترین مکان‌های استانبول

اولین کلیسای در ضلع جنوبی

اولین کلیسا که ساخت آن در سال ۱۱۱۸ آغاز شد به عیسی مسیح تقدیم شد. این کلیسا که توسط ایرنه، همسر امپراتور الکسیوس اول کومننوس راه اندازی شد و پس از مرگ امپراتور، توسط پسرش جان دوم تکمیل شد. بر روی بنای مربع طرح ریزی شده، گنبدی به قطر ۷ متر وجود داشت. در کتیبه‌های مسافران دوره عثمانی از چهار ستون قرمز رنگ پیرامون گنبد یاد شده است. با این حال، از آنجایی که ستون‌های ساختمان آسیب دیده پس از زلزله در سال ۱۷۶۶ بازسازی شدند، ستون‌های قدیمی با ستون های جدید با ترتیب باروک جایگزین شدند. یکی دیگر از ویژگی‌های بارز کلیسا در ضلع جنوبی، شیشه‌های رنگی با شکوه آن بود. در زمانی که هنر شیشه‌های رنگی در اروپا هنوز در مراحل ابتدایی خود بود، پنجره‌های رنگی شیک این کلیسای استانبول را تزئین می‌کرد. این واقعیت که در آن زمان آبی رنگ نسبتا دشواری در اروپا بود، باعث شد اروپایی‌ها به رنگ شیشه‌های رنگی بیزانسی «آبی یونانی» بگویند.

کلیسای دوم در ضلع شمالی

اولین کلیسایی که در سطرهای بالا به آن اشاره کردیم، به مسیح پانتوکراتور (قادر متعال) تقدیم شد. کلیسای دوم که توسط جان دوم کومننوس ساخته شد به مریم مقدس تقدیم شد. جان دوم که کلیسای دوم را در کنار اولین کلیسای ساخته شده توسط مادرش قرار داد، با مشکلاتی مواجه شد. کلیسای جدید در جهت شمالی را نمی‌توان به همان ابعاد کلیسای قدیمی در جنوب ساخت. به همین دلیل بنای مربعی طرح ریزی شده در کلیسای اول نتوانست حفظ شود و به شکل مستطیل درآمد. از همان ابتدای پروژه، این کلیسا به عنوان نمازخانه مقبره سلسله کومننوس طراحی شد. برای این منظور، کلیسای کوچکی بین کلیسای جنوبی که به عیسی مسیح و کلیسای شمالی اختصاص داده شده به مریم مقدس ساخته شد. بدین ترتیب دو کلیسا با ابعاد مختلف با کلیسایی که در وسط ساخته شده بود ترکیب شدند. امپراتور می‌خواست گنبدی تا حد امکان بر روی نمازخانه قرار دهد و شکوه و عظمت بنا را افزایش دهد. با این حال، گنبد بر روی دیوارهای جانبی دو کلیسای ساخته شده قبلی قرار داشت و فضای آن محدود بود. در نهایت نمازخانه با گنبدی بیضی شکل به قطر بلند ۸ متر و قطر کوتاه ۷ متر پوشانده شد. با گرد هم آمدن سه کلیسا، ساختاری باشکوه پدیدار شد. کلیسای صومعه مسیح پانتوکراتور سومین کلیسای بزرگ قسطنطنیه پس از ایاصوفیه و کلیسای رسولان مقدس بود.

 

معرفی بهترین موزه‌های سمت آسیایی استانبول

کلیسای دفن امپراتوران اواخر بیزانس

کلیسای مسیح پانتوکراتور تا آخرین سال‌های امپراتوری بیزانس به عنوان نمازخانه دفن خانواده امپراتوری ادامه داد. بسیاری از افراد در اینجا دفن شدند، ابتدا از سلسله Komnenos و بعد از سلسلهPaleologos  آخرین فردی که در کلیسای صومعه پانتوکراتور دفن شد هلنا دراگازس، مادر آخرین امپراتور بیزانس کنستانتین یازدهم پالئولوگوس بود.

مسجد زیرک در دوران عثمانی

کلیسای مسیح پانتوکراتور پس از فتح استانبول به مسجد تبدیل شد. این مسجد به ملا زیرک، یکی از علمای برجسته دینی دوره سلطان محمد دوم وقف شد. مسجد زیرک در سال ۲۰۰۹ برای بازسازی بسته شد و در سال ۲۰۱۹ دوباره به روی بازدیدکنندگان باز شد. اگر می خواهید از کلیسای مسیح پانتوکراتور عکس بگیرید، پیشنهاد می کنم به پل متروی فولادی در گلدن هورن بروید. زیباترین جایی که می توان کلیسا را با شکوه تمام تماشا کرد همین پل است.

جاذبه‌های دیگر اطراف مسجد زیرک

همانطور که پیداست این مسجد در محله فاتح در قلب شهر قدیمی استانبول واقع شده و کلی جاذبه‌های مهم و شناخته شده در اطراف آن هستند که می‌توانید از آن‌ها دیدن کرده و با یک تیر چند نشان بزنید. می‌توانید از مسجد سلیمانیه دیدن کنید و غرق در زیبایی تالار بزرگ آن شوید که با فرش‌های نفیس قرمز پوشانده شده است. معمار مشهور سینان این بنای باشکوه را برای یکی از بزرگ‌ترین فرمانروایان امپراتوری عثمانی ساخته است. اگرچه این مسجد از زرق و برق کم‌تذی برخوردار است، اما شباهت‌های زیادی بین آن و ایاصوفیه وجود دارد، زیرا معمار سینان مسئولیت هر دو را بر عهده داشته است. سپس برای کمی تنوع و دور شدن از فضای فرهنگی و تاریخی سری به بازار کادینلار بزنید که بسیاری از اجناس ارزان قیمت و صنایع دستی را می‌توانید در آن پیدا کنید. به علاوه اگر به دنبال خرید سوغاتی‌های آیکونیک هستید نام و نشانی از سفر استانبول داشته باشد آدرس را درست آمده‌اید.

 

تاریخچه و محله‌های شاخ طلایی در استانبول

کافه گردی

به علاوه بعد از این‌همه پیاده‌روی و بازدید حتما گرسنه و خسته شدید، خبر خوب اینکه فاتح با آن مسیرهای تو در تو و جذاب دارای بسیاری از کافه‌ها و رستوران‌های دنجی است که آماده پذیرایی از شما هستند اگر هنوز وقت ناهار یا شام نشده در یکی از کافه‌های کنار خیابان دور میز فضای باز بنشینید و در حالی که غرق هوای بیرون و رفت و آمد مردم می‌شوید یک فنجان چای اصیل ترک و باقلوای ترکی ترکی فوق‌العاده خوشمزه سفارشدهید و به کل خستگی‌تان را فراموش کنید. فاتح با طیف وسیع کافه‌هایش حسابی شما را گیج و سردر گم خواهد کرد اما در نهایت جایی را پیدا کنید و از خلوت در گوشه‌ای لذت ببرید.

عکاسی فتوژنیک

خیابان‌های فاتح به کلی فتوژنیک هستند چه برسد که به دنبال کافه و یا جاهای تاریخی باشید که چه بهتر! دوربین‌تان را آماده کنید و با کشف زوایای منحصر به فردی که مخصوص خودتان است عکس‌های زیبایی برای اشتراک گذاری با دوستان‌تان بگیرید. عکاسی در محلات قدیمی یکی از محبوب‌ترین و توریستی‌ترین کارهایی است که مسافران انجام می‌دهند.

 

۱۱ مقصد جذاب برای سفرهای نیم روزه از استانبول

۰۳ مرداد ۱۴۰۱

نظرات کاربران