آشنایی با تاریخ و معماری کلیساهای استانبول + عکس

کلیساهای استانبول گواهی بر تاریخ پرفرازونشیب این شهر هستند؛ جایی که آیین‌های مسیحیت و اسلام با گذشت زمان در هم آمیخته شده‌اند. قدمت برخی از کلیساهای معروف استانبول به امپراتوری بیزانس باز می‌گردد. برخی دیگر از کلیساهای استانبول منعکس‌کننده چند‌فرهنگی‌بودن این شهر در سال‌های اخیر هستند. از کلیسای فنر یونانی و کلیسای سنت جورج گرفته تا سنت آنتوان استانبول گزینه‌های بسیاری برای دوستداران فرهنگ و تاریخ در چنته دارد. اگر با تور ترکیه سفر می‌کنید، بازدید از این بناهای مذهبی دیدگاه شما را درباره استانبول تغییر خواهد داد. در این مقاله از مجموعه مقاله‌های راهنمای سفر به استانبول، می‌خواهیم شما را با کلیساهای معروف استانبول آشنا کنیم؛ پس تا پایان با ما همراه باشید.

آشنایی با مشهورترین کلیساهای استانبول

استانبول مرکز بسیاری از امپراتوری‌ها بوده است و تاریخی غنی از سنت‌های متنوع مذهبی دارد؛ در نتیجه، کلیسای مشهور در استانبول کم نیستند. ناگفته نماند که مکان‌های مذهبی دیگری نیز وجود دارند که هریک از آن‌ها، معماری و اهمیت فرهنگی خاص خود را برای گردشگران به نمایش می‌گذارند.

 

ایاصوفیه (Hagia Sophia)

ایاصوفیه نمایانگر تاریخ چندفرهنگی استانبول است. این بنا یکی از کلیساهای مهم استانبول بود؛ اما بعدها کاربری‌های دیگری پیدا کرد. درواقع، ابتدا این بنا به‌عنوان کلیسای جامع مسیحی بیزانس بنیان نهاده و بعدها به کلیسای جامع کاتولیک رومی، کلیسای جامع ارتدکس یونانی، مسجد عثمانی و سپس موزه تبدیل شد. از سال ۲۰۲۰ نیز، ایاصوفیه مجدداً به‌عنوان مسجد به فعالیتش ادامه می‌دهد.

ایاصوفیه در قرن ششم میلادی ساخته شد و یکی از شگفتی‌های معماری بیزانسی آن زمان محسوب می‌شد. این سایت که در فهرست میراث جهانی یونسکو ثبت شده، یکی از نخستین جاذبه‌هایی است که گردشگران تور استانبول را به‌سوی خود می‌کشاند. ایاصوفیه با موزاییک‌های جذاب و نقاشی‌هایی که دیوارها و سقف‌ها را تزیین کرده‌اند و معماری بی‌نظیر، شاهدی بر میراث ماندگار دین و فرهنگ در شهر استانبول است.

کلیسای چورا (Chora Church / Kariye Mosque)

کلیسای چورا یا سنت ساویور کلیسای ارتدکس یونانی بیزانسی و ازجمله کلیساهای استانبول به شمار می‌آید. این کلیسا ابتدا در قرن پنجم میلادی به‌عنوان بخشی از صومعه‌ای ساخته شد که در خارج از دیوارهای شهر قسطنطنیه وجود داشت. به‌تدریج و در زمان امپراتوری عثمانی این بنا به مسجد تبدیل و در قرن بیستم، به موزه تبدیل شد. ناگفته نماند که اخیراً نیز دوباره به مسجد تغییر کاربری داده است.

فضای داخلی خیره‌کننده این کلیسا با برخی از نمونه‌های هنر و معماری برجسته بیزانس، از‌جمله نقاشی‌های دیواری و موزاییک‌هایی تزیین شده است که قدمت آن‌ها به قرن چهاردهم میلادی بازمی‌گردد. کلیسای چورا یکی از مهم‌ترین جاهای دیدنی استانبول برای عاشقان هنر بیزانس است. موزاییک‌های چشم‌نواز صحنه‌هایی از زندگی حضرت عیسی مسیح (ع) و حضرت مریم مقدس (س) را به تصویر می‌کشند و به‌دلیل جزئیات پیچیده و رنگ‌های پر‌جنب‌وجوش، در کانون توجه قرار دارند.

 

کلیسای سنت جورج و پاتریارک یونانی در فنر (St. George's Cathedral)

کلیسای سنت جورج ازجمله کلیساهای جامع یونانی ارتدکس و جزو کلیساهای معروف استانبول است. کلیسای مذکور در منطقه تاریخی فنر واقع شده و آثار تاریخی متنوعی را در خود جای داده است. در سال ۱۷۲۰، این کلیسای کوچک پس‌از آتش‌سوزی بزرگ فنر و استقرار پاتریارک، اسقف اعظم، به‌مرور‌زمان گسترش یافت و بازسازی شد.

کلیسای سنت جورج این آثار باارزش را به نمایش می‌گذارد: ستون سنگی که حضرت عیسی مسیح (ع) را در آنجا بستند و شلاق زدند، سه تابوت با تصویری از اُفمیا و سلیمان و تئوپانو، نمادهای موزاییکی از دوره بیزانس و دیگر آثاری که در جهان مسیحیت مقدس شمرده می‌شوند، مانند تخت پاتریارک و صلیب تشریفاتی.

کلیسای جامع سنت اسپیریت (Cathedral of the Holy Spirit)

یکی دیگر از کلیساهای استانبول که محبوبیت بسیاری دارد، کلیسای جامع سنت اسپیریت است. این کلیسای جامع «روح‌القدس» در منطقه شیشلی قرار دارد و ازجمله عبادتگاه‌های اصلی کاتولیک رومی در استانبول به حساب می‌آید. کلیسای بزرگ و زیبای سنت اسپیریت که سال ۱۸۴۶ به سبک معماری باروک ساخته شد، سه شبستان دارد و سقف آن با نقاشی‌های زیبا تزیین شده است. کلیسای جامع سنت اسپیریت هم‌اکنون نیز فعال است و در طول هفته، خدمات دسته‌جمعی منظمی را ارائه می‌دهد.

 

کلیسای بلغاری سنت استفان (Bulgarian St. Stephen Church)

در ادامه گشت‌وگذار در میان کلیساهای معروف استانبول، به کلیسای سنت استفان می‌رسیم که کلیسایی ارتدکس واقع در منطقه بالات است و به اقلیت بلغار این منطقه تعلق دارد. این بنا که جزو کلیساهای مهم‌ استانبول شناخته می‌شود، در قرن نوزدهم ساخته شد و بیشتر به‌دلیل ساختار تمام فلزی خود شهرت دارد. ازآنجاکه این کلیسا دقیقاً در کنار آب قرار دارد، هنگام بازدید از دیدنی های تنگه بسفر و شاخ طلایی، نمای زیبای آن را مشاهده خواهید کرد.

کلیسای بلغاری سنت استفان را «کلیسای آهنی» نیز می‌نامند؛ زیرا عناصر چدنی بسیار زیادی در طراحی آن به کار رفته‌اند. درواقع، سازه چوبی کلیسا پس‌از حادثه آتش‌سوزی آسیب فراوانی دید و جامعه ارتدوکس بلغارستان تصمیم گرفتند این کلیسا را از قطعات پیش‌ساخته چدنی بسازند. کل قطعات این کلیسا از اتریش با کشتی ازطریق دانوب و دریای سیاه به ترکیه منتقل شدند.

کلیسای سنت آنتونی پادوا (St. Anthony of Padua)

کلیسای سنت آنتونی پادوا بزرگ‌ترین و پررفت‌وآمدترین کلیسای کاتولیک رومی و یکی دیگر از کلیساهای معروف استانبول در منطقه بی‌اوغلو (خیابان استقلال) است. سال ۱۷۲۵، جامعه محلی ایتالیا این کلیسا را بنیان نهادند و بنای فعلی آن سال ۱۹۱۲ تکمیل شد. اگر به‌دنبال بازدید از کلیسای سنت آنتوان استانبول هستید، معماری نئوگوتیک و رنگ قرمز آجری آن شما را مجذوب خواهد کرد.

کلیسای سنت آنتونی پادوا به‌دلیل آکوستیک چشمگیرش نیز شهرت دارد و اغلب از کنسرت‌های موسیقی کلاسیک و سایر رویدادهای فرهنگی میزبانی می‌کند و مکانی محبوب برای برگزاری مراسم عروسی نیز شناخته می‌شود. افزون‌براین، این کلیسا از اهمیت تاریخی فراوانی برخوردار است؛ زیرا پاپ جان بیست‌و‌سوم به‌مدت ۱۰ سال در این کلیسا موعظه کرد.

 

کلیسای ارتدوکس یونانی هاگیا تریادا (Hagia Triada Greek Orthodox Church)

کلیسای هاگیا تریادا که در سال ۱۸۸۰ ساخته شد، بزرگ‌ترین کلیسای ارتدکس یونانی در استانبول است. این کلیسا در منطقه بی‌اوغلو، نزدیک میدان تقسیم استانبول قرار دارد و از معماری سبک نئوباروک، یک گنبد بلند زیبا، دو گل‌دسته و چیدمان داخلی تماشایی برخوردار است. کلیسای ارتدوکس یونانی هاگیا تریادا ازجمله جاذبه‌های تاریخی است که در زمان‌های شلوغ مانند تورهای نوروزی در کانون توجه ویژه گردشگران قرار می‌گیرد.

جالب است بدانید این مکان هنوز‌هم فعال است و عبادت‌کنندگان بلغاری از آن استفاده می‌کنند. کلیسای هاگیا تریادا که به‌عنوان کلیسای تثلیث مقدس نیز شناخته می‌شود، در باغی زیبا و بزرگ قرار دارد و سقف‌های آن را نقاشی‌های دیواری رنگارنگ و موزاییک‌های جذاب تزیین کرده‌اند.

کلیسای سنت ماری مغولان (Church of St. Mary of the Mongols)

کلیسای سنت ماری مغولان در منطقه فاتح، محله فنر و نزدیک ساختار بزرگ کالج ارتدکس یونانی فنر قرار گرفته است. این بنای زیبای بیزانسی که از کلیساهای محبوب استانبول به شمار می‌رود، بر فراز تپه‌ای قرار دارد. نکته بسیار مهم درباره این کلیسا آن است که تنها کلیسای بیزانسی استانبول ممحسوب می‌شود که هرگز به مسجد تبدیل نشد و همیشه در اختیار جامعه ارتدکس یونانی باقی ماند.

در قرن سیزدهم میلادی، شاهزاده خانم مغولی که به مسیحیت گرویده بود، کلیسای سنت ماری مغولان را با ترکیبی کم‌نظیر از معماری بیزانسی و مغولی بنا کرد. همچنین، این کلیسا به‌دلیل نقاشی‌های دیواری خیره‌کننده و طرح‌های جذابش شهرت دارد که صحنه‌هایی از زندگی حضرت عیسی مسیح (ع) و حضرت مریم (س) را به تصویر می‌کشند.

 

کلیسای جامع سنت گریگور روشنگر (Saint Gregory the Illuminator)

کلیسای سنت گریگور روشنگر کلیسایی ارتدوکس است که در منطقه کاراکوی (کوم‌کاپی) قرار دارد و ازجمله کلیساهای معروف استانبول است که معماری خیره‌کننده و اهمیت فرهنگی زیادی دارد. این کلیسا میراث مهمی برای ارامنه شهر استانبول محسوب می‌شود و مکان مذهبی اصلی برای مسیحیان ارتدوکس ارمنی است که هرساله زائران زیادی از آن دیدن می‌کنند. بسیاری از مسافران تور نوروزی ترکیه که از محله‌های قدیمی بازدید می‌کنند، معماری خاص این کلیسا را تحسین می‌کنند.

 

کلیسای ایا ایرنه (Hagia Irene)

کلیسای ایا ایرنه به‌عنوان اولین کلیسای ساخته‌شده در قسطنطنیه (نام سابق استانبول) و یکی از معدود کلیساهای منطقه شهرت دارد که از آغاز فتح امپراتوری عثمانی به مسجد تبدیل نشده است. این کلیسا در حیاط اول کاخ توپکاپی قرار دارد و بازدید از آن برای مسافران تور نوروزی استانبول که به کاخ مذکور می‌روند، بسیار راحت است.

گفتنی است در زبان یونان باستان، نام ایا ایرنه به‌معنای «صلح مقدس» است. در قرن سوم میلادی، یعنی ۱۰۰ سال قبل‌از ایاصوفیه، این کلیسا مقر اصلی ارتدوکس‌های شرقی بود. درحال‌حاضر به‌دلیل کیفیت آکوستیک مطلوب، کلیسای ایا ایرنه به‌عنوان سالن کنسرت استفاده می‌شود و بخشی از موزه توپکاپی است.

کلیسای سنت پیر (Church of Saints Peter and Paul)

کلیسای سنت پیر که به کلیسای سنت پیر و سنت پل نیز شهرت دارد، کلیسایی زیبا و تاریخی است که در منطقه گالاتا قرار دارد. این بنا با تاریخچه ۱۷۰۰ ساله و معماری جالبش، یکی از کلیساهای ارزشمند استانبول محسوب می‌شود. گفتنی است که در دهه ۱۸۴۰، جوزپه فوساتی، معمار ایتالیایی، کلیسای سنت پیر را بنا کرد. فضای داخلی این کلیسا نیز میزبان نقاشی‌های دیواری، ستون‌های مرمرین خیره‌کننده، محراب زیبا و تزیینات پیچیده است.

 

سوالات متداول آشنایی با تاریخ و معماری کلیساهای استانبول + عکس

 

معروف‌ترین کلیساهای استانبول کدام‌اند؟

از مهم‌ترین کلیساهای استانبول می‌توان به ایاصوفیه، کلیسای چورا، کلیسای سنت جورج، کلیسای سنت آنتونی پادوا، کلیسای آهنی (سنت استفان) و هاگیا تریادا اشاره کرد که هرکدام معماری و تاریخ منحصربه‌فردی دارند.

 

کلیسای آهنی استانبول کجاست و چرا مشهور است؟

کلیسای بلغاری سنت استفان که به «کلیسای آهنی» مشهور است، در منطقه بالات قرار دارد و به‌دلیل ساختار تمام‌فلزی و قطعات چدنی پیش‌ساخته‌اش شهرت جهانی دارد.

 

کلیسای چورا چه ویژگی خاصی دارد؟

کلیسای چورا به‌خاطر موزاییک‌ها و نقاشی‌های دیواری بیزانسی مربوط به قرن چهاردهم شناخته می‌شود. این مکان یکی از زیباترین نمونه‌های هنر مذهبی بیزانس در جهان است.

 

آیا بازدید از کلیساهای استانبول برای عموم آزاد است؟

بله، بیشتر کلیساهای استانبول برای عموم باز هستند؛ اما ساعات بازدید ممکن است متفاوت باشد و برخی مکان‌ها در زمان برگزاری مراسم مذهبی محدودیت ورود دارند.

 

بهترین محله‌ها برای دیدن کلیساهای تاریخی استانبول کدام‌اند؟

محله‌های فنر، بالات، بی‌اوغلو، گالاتا و شیشلی بیشترین تراکم کلیساهای تاریخی و فرهنگی را دارند و گزینه‌های عالی برای گردشگران علاقه‌مند به تاریخ و معماری هستند.