کلیسای سنت گریگور روشنگر ایروان: بزرگ‌ترین کلیسای ارمنستان

کلیسای سنت گریگور روشنگر در ایروان یکی از مهم‌ترین بناهای تاریخی و مذهبی ارمنستان است. این کلیسا که به یاد سنت گریگور روشنگر، نخستین پیشوای مذهبی ارمنیان، ساخته شده، نمادی از تاریخ پرفرازونشیب این سرزمین و پذیرش مسیحیت به‌عنوان دین رسمی ارمنستان است. عظمت معماری، فضای معنوی و نقش . پررنگ آن در تاریخ مذهبی این کشور باعث شده تا هر ساله گردشگران زیادی از سراسر دنیا از آن بازدید کنند.
در این مطلب، تمام اطلاعاتی که برای بازدید از کلیسای سنت گریگور روشنگر نیاز دارید، از تاریخچه این بنای باشکوه گرفته تا قوانین بازدید، جاهای دیدنی و رستوران‌های نزدیک آن، گردآوری کرده‌ایم. اگر قصد سفر به ارمنستان را دارید، حتماً این کلیسا را در برنامه خود قرار دهید. البته پیشنهاد می‌کنیم برای آشنایی بیشتر با این شهر، نگاهی به دیدنی‌ترین کلیساهای ایروان بیندازید. همچنین برای سفر به این شهر زیبا می‌توانید نگاهی به تورهای ارمنستان بیندازید.

 

تاریخچه کلیسای سنت گریگور

کلیسای سنت گریگور برخلاف بسیاری از کلیساها، که قدمت تاریخی بالایی دارند، در سال‌های اخیر ساخته شده است؛ اما از جهات دیگر کلیسای مهمی محسوب می‌‌شود. این کلیسا، به عنوان بزرگ‌ترین کلیسای ارمنستان، به مناسبت هزار و هفتصدمین سالگرد پذیرش مسیحیت به‌عنوان دین رسمی این کشور ساخته شده است. ساخت کلیسای سنت گریگور از سال ۱۹۹۷ آغاز شد و بعد از ۴ سال، در سال ۲۰۰۱، به پایان رسید.

این کلیسا را با نام «کلیسای جامع سنت گریگور لوزاوریچ» نیز می‌شناسند. نام کلیسا به اولین رهبر دینی ارمنیان، سنت گریگور روشنگر (Gregory the Illuminator)، اشاره دارد. او کسی بود که با پرستش خدایان اساطیری ارمنی مخالفت کرد و تلاش کرد تا مسیحیت دین مردم این کشور باشد. سنت گریگور پس از تغییر دین رسمی ارمنستان، روحانی و رهبر کلیسای این کشور شد؛ اما بعدها شخص دیگری را جانشین خود کرد و خود برای عبادت به «کوه سبوه» و غار «مانیا آرک» رفت و همان‌جا درگذشت.

طراحی و معماری کلیسای سنت گریگور ایروان

کلیسای جامع سنت گریگور ایلومیناتور ایروان با الهام از سبک منحصربه‌فرد معماری ارمنی ساخته شده است که یکی از مهم‌ترین و کهن‌ترین شیوه‌های ساخت‌وساز در جهان به‌شمار می‌رود. این سبک با قدمتی ۴۵۰۰ ساله، ریشه در معماری روم شرقی دارد و تأثیر قابل‌توجهی در شکل‌گیری و توسعه بسیاری از شیوه‌های برجسته مانند رومانسک، گوتیک و معماری مسیحی داشته است.
یکی از مشخص‌ترین ویژگی‌های این سبک معماری، چند‌ضلعی بودن بنا است. کلیساهایی که به این سبک ساخته شده‌اند گنبد مرکزی چند ضلعی دارند. . بناهای ارمنی غالباً از سنگ‌های تراش‌خورده ساخته شده‌اند و ظاهری باصلابت دارند. بسیاری از این ویژگی‌ها در کلیسای سنت گریگور هم واضح هستند و در نگاه اول متوجه آن‌ها خواهید شد. در ادامه بیشتر دربارۀ معماری این کلیسای مهم خواهیم گفت.

نمای بیرونی کلیسا

هنگام بازدید از کلیسای سنت گریگور، اولین چیزی که توجه مخاطب را جلب می‌کند، گنبدهای چند ضلعی آن است. این کلیسا سه گنبد دارد که یکی از آن‌ها بزرگ‌تر است و گنبد مرکزی این بنای ارمنی محسوب می‌شود. در نمای خارجی این کلیسای بزرگ، از سنگ توفای استفاده شده است که کمی به رنگ نارنجی متمایل است و در نور غروب‌ خورشید جلوۀ زیبایی دارد.

 

طراحی داخلی سنت گریگور

وقتی داخل کلیسا می‌شوید، با خطوط منحنی متعدد و طاق‌های بزرگی رو‌به‌رو خواهید شد که از بارز‌ترین ویژگی‌های طراحی داخلی این بنا است. این فضا با وجود چلچراغ‌های بزرگ تماشایی‌تر شده است.

راهنمای بازدید از کلیسای سنت گریگور

بازدید از این کلیسا یکی از مهم‌ترین مواردی است که باید در برنامۀ سفر به ایروان داشته باشید؛ البته برای اینکه برنامۀ شما به‌خوبی پیش برود، لازم است نکاتی را دربارۀ بازدید از این مکان مذهبی بدانید. در ادامه به این موارد اشاره خواهیم کرد:

• ساعات و هزینه بازدید: بازدید از این جاذبۀ مهم گردشگری هیچ هزینه‌ای ندارد و شما می‌‌توانید رایگان از این بنای باشکوه دیدن کنید؛ اما ساعات بازدید کلیسا محدود است. این کلیسا هر روز هفته، از ساعت ۹ صبح تا ۶:۳۰ عصر پذیرای مردم بومی و گردشگران است.
• مسیر دسترسی به کلیسا از شهر ایروان: موقعیت مکانی کلیسای سنت گریگور به مرکز شهر بسیار نزدیک است؛ طوری که می‌توانید پیاده هم به آنجا بروید (کلیسای سنت گریگور روی نقشه). البته ایروان سیستم حمل‌ونقل خوبی دارد می‌توانید از انواع وسایل نقلیۀ عمومی نیز استفاده کنید. برای آشنایی کامل‌تر با سیستم حمل‌ونقل این شهر، به راهنمای حمل‌ونقل عمومی در ایروان مراجعه کنید. در ادامه کاملاً برایتان توضیح می‌دهیم چگونه خود را به این جاذبۀ گردشگری برسانید.

• مترو: این روش ارزان‌ترین راه برای رفتن به کلیسا است و فقط ۴۱۳ درام هزینه دارد. برای این کار باید به ایستگاه Anrapetucjan Hraparak (M1) بروید. قطارهای مترو هر ۵ دقیقه می‌رسند. حدود ۲ دقیقه پس از اینکه سوار شدید، باید در ایستگاه Zoravar Andranik پیاده شوید. حالا حدود ۴۶۰ متر با کلیسا فاصله دارید که پیاده حدود ۶ دقیقه طول می‌کشد.
• تاکسی‌های شهری یا اینترنتی: این راه سریع‌ترین شیوه برای رسیدن به مقصد است و هزینۀ آن چیزی بین ۴۱۳ تا ۱۲۴۰ درام می‌شود. اگر در مرکز شهر باشید، حدودا ۲ دقیقه طول می‌کشد تا با تاکسی به کلیسا برسید. برای این کار می‌توانید از وسایل حمل و نقل شهری یا تاکسی‌های اینترنتی استفاده کنید. در ادامه به ۲ مورد از بهترین اپلیکیشن‌های تاکسی‌یاب در ایروان اشاره کرده‌ایم.
  U Taxi
  Taxi Transportation
• تور بازدید از کلیسای سنت گریگور: یکی از راه‌های راحت بازدید از این مکان استفاده از تور گردشگری مذهبی ارمنستان است. در شهر ایروان تورهای مختلف برای بازدید از اماکن دیدنی مختلف وجود دارد. با این روش شما دیگر کاری با مسیریابی و برنامه‌ریزی نخواهید داشت.

نکات مهم بازدید از کلیسا

بازدیدکنندگان باید آداب حضور در کلیسا را رعایت کنند؛ پوشش مناسب و احترام به مراسمی که برگزار می‌شود از جمله این موارد هستند. در طول این مراسم، رعایت سکوت ضروری است.

عکاسی در کلیسای سنت گریگور ایروان

داخل این کلیسا عکاسی مجاز است؛ اما باید به ۲ نکته توجه کنید. خاطرتان باشد موقع عکاسی از فضای داخلی از فلش استفاده نکنید، همچنین، حریم افرادی که در حال عبادت هستند را زیر پا نگذارید و تمرکز آن‌ها را به هم نزنید.

دسترسی ویلچر و نیازهای ویژه

این کلیسا مسیرهایی دارد که مناسب عبور با ویلچر هستند؛ اما درصورتی‌که به امکانات خاصی نیاز دارید، بهتر است قبل از بازدید با کلیسا تماس بگیرید و دربارۀ وجود امکانات و خدمات مورد نیازتان سؤال کنید.
شماره‌تلفن کلیسا: ۰۰۳۷۴۱۰۵۴۳۳۳۲

شرکت در مراسم مذهبی کلیسای سنت گریگور

برخلاف بسیاری از کلیساها و مکان‌های مذهبی، گردشگران می‌توانند مراسم‌های مذهبی این کلیسا را تماشا کنند؛ حتی می‌توانند در برخی از مراسم، مثل روشن‌کردن شمع، شرکت کنند. این کار باید طبق اصول مذهبی و سنت‌‌ها انجام شود؛ پرسنل کلیسا یا راهنمای تور شما را راهنمایی خواهند کرد.

بهترین زمان بازدید از کلیسای جامع ارمنستان

در فصل‌های بهار و پاییز، ایروان بهترین آب‌وهوا را دارد. علاوه‌برآن، نکات دیگری هم برای انتخاب زمان بازدید از کلیسا اهمیت دارند. اگر قصد دارید مراسم مذهبی را تماشا کنید، حتماً بر اساس جدول مناسبت‌های مذهبی برنامه‌ریزی کنید؛ البته در این زمان‌ها کلیسا کمی شلوغ است. اگر مایلید در خلوت و آرامش از فضای کلیسا بازدید کنید زمانی را انتخاب کنید که مراسم خاصی برگزار نمی‌شود. برای برنامه‌ریزی بهتر سفر، پیشنهاد می‌کنیم نگاهی به بهترین زمان سفر به ارمنستان بیندازید.

جدول مراسم مذهبی کلیسای سنت گریگور

در این کلیسای معروف ایروان، هر هفته مراسم متعددی به زبان‌های ارمنی، انگلیسی و عربی برگزار می‌شود. علاوه ‌بر مراسم اعتراف، دو نوع نیایش ساده و خلوت (Low Mass) و مجلل و پرجمعیت (High Mass) نیز در برنامه کلیسا به چشم می‌خورد که در ادامه تفاوت آن‌‌ها را به شما می‌گوییم.

• مراسم نیایش ساده و خلوت (Low Mass): این مراسم معمولاً کمتر طول می‌کشد و غیررسمی است و معمولاً موسیقی، آواز و گروه کُر ندارد.
• مراسم مجلل و پرجمعیت (High Mass): در این مراسم معمولاً علاوه‌ بر کشیش اصلی چند دستیار نیز حضور دارند. نیایش‌ در این مراسم باشکوه با همراهی گروه کر، موسیقی و آواز برگزار می‌شود.
  روز و ساعت و جزئیات این مراسم را در جدول زیر می‌بینید. پیشنهاد می‌کنیم ساعات بازدید از کلیسای سنت گریگور را طبق این جدول انتخاب کنید.

روز	ساعت	مراسم	زبان
شنبه و دوشنبه	۰۹:۰۰ صبح	Low Mass	ارمنی
یکشنبه	۰۹:۰۰ صبح	-	انگلیسی
	۱۰:۳۰ صبح	Low Mass	ارمنی
	۱۱:۳۰ صبح	High Mass	ارمنی
	۱:۳۰ ظهر – یک‌ هفته در میان	Low Mass	عربی
	۱۰:۰۰ تا ۱۰:۳۰ صبح	اعتراف	انگلیسی

 

جاذبه‌های اطراف کلیسا

شهر ایروان تاریخ و فرهنگی غنی دارد؛ به همین دلیل دارای آثار تاریخی و فرهنگی و جاذبه‌های گردشگری متعددی است. در ادامۀ این بخش، مکان‌های دیدنی نزدیک کلیسای جامع ایروان را معرفی می‌کنیم.

 

۱: موزۀ تاریخ ایروان | ایروان از آغاز تا کنون

موزۀ تاریخ یکی از موزه‌های مهم ایروان است و حدود ۹۴,۰۰۰ اثر تاریخی و باستانی را به نمایش گذاشته است. آثار فرهنگی و باستانی این موزه مواردی مثل تابلو‌های نقاشی، مجسمه، عکس، سند و اشیای باستانی هستند که در گروه‌های مختلفی مثل معماری، قوم‌نگاری، تاریخ ارمنی و باستان‌شناسی قرار می‌گیرند. قدمت برخی از آن‌ها به ۵۰۰۰ سال می‌رسد.

ساعت کاری: سه‌شنبه تا یکشنبه: ۱۱:۰۰ صبح تا ۱۸:۰۰، دوشنبه‌ها تعطیل
قیمت بلیط: ۲۵۰۰ درام
آدرس: 1/1 Argishti St, Yerevan 0010, Armenia (لوکیشن روی نقشه)
فاصله تا کلیسا: ۱.۶ کیلومتر - ۲۰ دقیقه پیاده

۲: میدان جمهوری ایروان (Republic Square) | نماد شهر

میدان جمهوری یکی از معروف‌ترین جاذبه‌های گردشگری ارمنستان و نماد شهر ایروان است و یکی از مکان‌های محبوب برای گردش و گرفتن عکس یادگاری محسوب می‌‌شود. در این میدان حوض بزرگی قرار دارد که با فواره‌های رقصان و نورپردازی به یکی از زیبایی‌های ایروان تبدیل شده ‌است. اطراف میدان نیز بناهای زیبا و مهمی مثل ساختمان نگارخانۀ ملی، وزارت امور خارجه و هتل ماریوت قرار دارند. اگر قصد دارید اطلاعات بیشتری درباره این مکان دیدنی داشته باشید، پیشنهاد می‌کنیم مطلب گشت‌وگذار در میدان جمهوری ایروان را مطالعه کنید.

ساعت بازدید: ۲۴ ساعته
هزینه بازدید: رایگان
آدرس: Republic Square, Yerevan 0010, Armenia (لوکیشن روی نقشه)
فاصله تا کلیسا: ۱.۱ کیلومتر - یک ربع پیاده

۳: بازار محلی ورنیساژ (Vernissage Market) | یک خیابان فرهنگ و سوغات

بازار روباز ورنیساژ یکی از معروف‌ترین جاهای دیدنی ارمنستان است. این بازار ابتدا فقط محلی برای فروش آثار هنرمندان محلی بود؛ اما حالا در آن انواع صنایع‌دستی، بدلیجات، عروسک‌های دست‌ساز و... به فروش می‌رسد. این بازار محلی در امتداد خیابان‌های آرام و بوزند (Buzand) تشکیل می‌‌شود و خیابان‌های هانراپتیوتیون (Hanrapetutyun) و خانجیان را به هم می‌رساند. اگر به دنبال تجربه خریدی متفاوت هستید، می‌توانید از راهنمای خرید در ایروان، معرفی مراکز خرید و بازارها استفاده کنید. همچنین، ورنیساژ یکی از بهترین مکان‌ها در ایروان برای خرید سوغات است و می‌توانید یادگاری‌های خاصی از این بازار تهیه کنید.

 

ساعت فعالیت: ۰۹:۰۰ تا ۱۸:۰۰
آدرس: 1, 3 Buzand St, Yerevan 0010, Armenia (لوکیشن روی نقشه)
فاصله تا کلیسا: ۸۵۰ متر - ۱۰ دقیقه پیاده

 

۴: مسجد آبی | معماری آبی ایرانی

مسجد آبی یکی از نمونه‌های زیبای معماری ایرانی است که قدمت آن به سال 1768 باز می‌گردد. این بنا میان باغی سرسبز قرار دارد و روی آن کاشی‌کاری‌های زیبایی به رنگ فیروزه‌ای، طلایی و زرد انجام شده است. این مسجد، در دوران افشاریه و زمانی که ایروان تحت حکومت ایران بود ساخته شد. مسجد آبی در طول تاریخ کاربری‌های مختلفی داشت؛ ابتدا مسجد بود، سپس به محلی برای تجمع هنرمندان شاعران تبدیل شد، سپس به موزه تغییر کاربری داد و در حال حاضر دوباره به عنوان تنها مسجد فعال ایروان فعالیت می‌کند.

هزینۀ بازدید: رایگان
ساعت فعالیت: ۱۰:۰۰ تا ۱۳:۰۰ و ۱۵:۰۰ تا ۱۸:۰۰
آدرس: 12 Mesrop Mashtots Ave, Yerevan, Armenia (لوکیشن روی نقشه)
فاصله تا کلیسا: ۱.۷ کیلومتر – ۲۵ دقیقه پیاده

 

رستوران‌ها و کافه‌ها

پس از یک روز گردش میان جاذبه‌های گردشگری ایروان، کافه‌‌ها و رستوران‌‌ها گزینۀ محبوبی برای استراحت و همین‌طور چشیدن طعم غذاهای ارمنی هستند. خوشبختانه در اطراف کلیسای سنت گریگور روشنگر ایروان، تعداد زیادی کافه و رستوران هست. در این بخش محبوب‌ترین جاها را برای استراحت و صرف غذا و نوشیدنی معرفی خواهیم کرد.

 

۱: رستوران آتاشی مت (Artashi Mot) | محل طبخ خوش‌مزه‌ترین غذاهای گوشتی ایروان

آتاشی مت یکی از بهترین رستوران‌‌های ایروان است که بخش زیادی از شهرتش به‌خاطر کیفیت بالا و طعم خوب غذاهای گوشتی آن است. غذاهای ارمنی این رستوران نیز کیفیت بالایی دارند؛ از غذاهای محلی پرطرف‌دار این رستوران می‌توان به خینکالی اشاره کرد. در رستوران آتاشی مت، انواع غذاهای گیاهی، کبابی، خاورمیانه‌ای، اروپایی و ارمنی در وعده‌های نهار و شام سرو می‌شوند.

ساعت کاری: ۱۰:۰۰ تا ۲۳:۰۰
آدرس: 9 /5Yervand 0070,, Yervand Kochar St, Yerevan, Armenia (لوکیشن روی نقشه)
فاصله تا کلیسای سنت گریگور: ۳۵۰ متر – ۴ دقیقه پیاده

 

۲: کافه‌رستوران بوزند (Buzand Cafe Restaurant) | جهانی در ایروان

کافه‌رستوران بوزند جایی برای یک تجربه بین‌المللی است؛ دکور این رستوران ترکیبی از فرهنگ و هنر ارمنی و آفریقایی است و در منوی آن نیز انواع غذاهای ارمنی و مدیترانه‌ای به چشم می‌خورد. محیط رستوران صمیمانه و راحت است و جای مناسبی برای رستوران‌گردی خانوادگی و دسته‌جمعی است. در کنار همۀ این ویژگی‌ها، کیفیت بالا و طعم خوب غذاهای این رستوران از اصلی‌ترین دلایل محبوبیت آن است. غذاهای این رستوران در وعده‌های صبحانه، ناهار، شام و میان‌وعده سرو می‌‌شوند.

ساعت کاری: ۱۰:۰۰ تا ۲۳:۰۰
آدرس: 13/1 Khanjyan St, Yerevan 0001, Armenia (لوکیشن روی نقشه)
فاصله تا کلیسا:800 متر - 10 دقیقه پیاده

 

۳: کافه کوکتل و قلیان لافت | چشیدن طعم تازه‌ترین غذاهای ارمنی

اگر طرف‌دار موسیقی زنده و دی جی هستید، این رستوران یکی از گزینه‌های موردپسند شما است. ویژگی متمایز دیگر این رستوران این است که هیچ‌کدام از غذاهای آن به‌صورت نیمه‌آماده در یخچال نیستند و برای هر فرد، تازه و اختصاصی پخت می‌شوند. رستوران لافت انواع غذاهای گرجستانی، ارمنی، اروپای شرقی، ایتالیایی و ژاپنی را در وعده‌‌‌های صبحانه، ناهار، شام و میان‌وعده سرو می‌کند.

ساعت کاری: ۱۲:۰۰ تا ۲۴:۰۰
آدرس: Khanjyan St., 7, Yerevan 0010 Armenia (لوکیشن روی نقشه)
فاصله تا کلیسای سنت گریگور: ۱ کیلومتر – ۱۵ دقیقه پیاده

۴: بار گادیوکا (Gadyuka) | خانۀ شب‌های خاطره‌انگیز ایروان

گادیوکا یک بار شبانۀ دنج است که با نوشیدنی‌های دست‌ساز خانگی و غذاهایی به سبک غذاهای خیابانی از شما پذیرایی می‌کند. در این بار انواع برنامه‌ها مثل نمایش فیلم، اجرای موسیقی زنده، کاراکوئه و استندآپ کمدی برگزار می‌‌شود. این بار برای حضور کودکان مناسب نیست؛ اما برای شبگردی‌های دسته‌جمعی با دوستان و خانواده، یکی از بهترین گزینه‌ها است.

ساعت کاری: ۱۸:۰۰ تا ۰۵:۰۰ صبح
آدرس: Vardanants 15/2, Yerevan Armenia (لوکیشن روی نقشه)
فاصله تا کلیسا: ۴۵۰ متر – ۶ دقیقه پیاده

 

سخن پایانی

در این مطلب، به معرفی کلیسای جامع سنت گریگور روشنگر ایروان پرداختیم و نگاهی به تاریخچه و معماری باشکوه آن داشتیم. همچنین اطلاعات مفیدی درباره بازدید از این بنا، از جمله زمان مناسب و مسیرهای دسترسی، در اختیار شما قرار دادیم. برای یک گردش به‌یادماندنی، لیستی از کافه‌ها، رستوران‌ها و جاهای دیدنی نزدیک کلیسا را نیز معرفی کردیم تا برنامه‌ریزی سفر شما راحت‌تر شود. امیدواریم این راهنما برای شما مفید باشد و سفری خاطره‌انگیز در پیش داشته باشید.

 

سوالات متداول کلیسای سنت گریگور روشنگر ایروان: بزرگ‌ترین کلیسای ارمنستان

 

کلیسای سنت گریگور در چه سالی ساخته شده است؟

ساخت این کلیسا از سال ۱۹۹۷ آغاز شد و در سال ۲۰۰۱ به پایان رسید.

 

معماری کلیسای گریگور ارمنستان به چه سبکی است؟

این کلیسا به سبک معماری ارمنی ساخته شده است.

 

نام دیگر این کلیسا چیست؟

نام دیگر این مکان مذهبی، کلیسای جامع سنت گریگور لوزاوریچ است.

 

چرا در کلیسا شمع روشن می‌کنند؟

در مسیحیت، حضور نور یادآور ورود مسیح به زندگی مردم است. در برخی مراسم، نور شمع را نماد ورود عیسی به جمع عبادت‌کنندگان می‌دانند. در کلیساهای ارمنی این کار بخشی از عبادت است و مردم پس از روشن‌کردن شمع دقایقی را به عبادت می‌پردازند.

 

اهمیت کلیسا سنت گریگوری ایروان به‌خاطر چیست؟

کلیسای جامع سنت گریگور لوزاوریچ بزرگ‌ترین کلیسای ارمنستان است و به مناسبت هزار و هفتصدمین سالگرد اعلام مسیحیت به‌عنوان دین ملی ارمنستان، ساخته شد.

 

آیا کلیسای جامع سنت گریگور لوزاوریچ برای بازدید عموم باز است؟

بله، حتی در ساعات برگزاری مراسم مذهبی می‌توانید از آن بازدید کنید.

 

هزینه بازدید از کلیسای سنت گریگور چقدر است؟

بازدید از این کلیسا رایگان است و نیازی نیست هزینه ورودی پرداخت کنید.

 

آیا کلیسای گریگور ثبت جهانی شده است؟

خیر، این کلیسا در فهرست میراث جهانی یونسکو ثبت نشده است.

 

چرا کلیسای گریگور ایروان به این نام شناخته می‌شود؟

نام این کلیسا به گریگور روشنگر، اولین پیشوای دینی ارمنستان اشاره دارد.