آشوراده ، قربانی گردشگری

اخبار
آشوراده؛ دهی در مرکز شبه جزیره میان‌کاله در شهرستان بندرترکمن، استان گلستان است. آشوراده تنها جزیره ایرانی دریای خزر است که در سال ۱۳۵۴ جزو نخستین مناطق زیست کره جهان معرفی و ثبت شد. در همین حال در کنوانسیون جهانی رامسر در زمره تالاب‌های مهم دنیا قرار گرفت و سومین اهمیت این منطقه عضویت آن در پناهگاه حیات‌وحش است که در تمامی ایام سال میزبان انواع پرندگان است.۴۰ درصد خاویار ایران در نزدیکی این جزیره به دست می‌آید. جزیره‌ای که اگر سری به آن زده باشید شاهد صدای بال سنجاقک‌ها و سوسک‌های سیاهی هستید که از نوع حشرات نادر این منطقه به‌شمار می‌آیند. بحث واگذاری آشوراده، تنها جزیره دریای خزر نخستین‌بار در دولت سیدمحمد خاتمی و ریاست معصومه ابتکار بر سازمان محیط‌زیست در سال ۱۳۸۳ مطرح شد. با روی کار آمدن دولت محمود احمدی‌نژاد و در دوره ریاست فاطمه واعظ‌جوادی به ریاست سازمان محیط‌زیست، مصوبه واگذاری جزیره آشوراده به‌عنوان یکی از اصلی‌ترین مناطق حفاظتی پناهگاه حیات‌وحش میان‌کاله با پیگیری سازمان بازرسی کل کشور باطل شد. در پایان دوره ریاست‌جمهوری محمود احمدی‌نژاد امتیاز سرمایه‌گذاری در آشوراده به یک شرکت‌ تولید کننده لبنیات به نام شرکت لبنی صباح ابراهیمی واگذار شد که انتقادات و مناقشاتی را در پی داشت اما این پرونده مجدد با روی کارآمدن دولت حسن روحانی و ریاست معصومه ابتکار بر سازمان محیط‌زیست مطرح شد. با اعلام موافقت دولت و سازمان محیط‌زیست با واگذاری این منطقه به بخش خصوصی، کارشناسان محیط‌زیست نسبت به این اقدام و احتمال تخریب زیست‌محیطی و آسیب به زیست‌بوم این منطقه هشدار داده‌اند. قرار است در آشوراده هتل، مرکز تجاری، میدان تیراندازی، بازارهای متعدد، زمین گلف و تنیس، باغ پرندگان، موزه، پارک بازی، رستوران، سفره‌خانه، پلاژ بانوان و آقایان، قایقرانی و جاده احداث شود. معصومه ابتکار، رئیس سازمان محیط‌زیست با رد موضوع واگذاری جزیره آشوراده، اعلام کرد: «تنها ۱۰ درصد آشوراده مربوط به گردشگری طبیعی است و واگذاری این منطقه به هیچ‌وجه ممکن نیست، چراکه جزو اراضی ملی است. همچنین چارچوبی درباره گردشگری طبیعی در منطقه آشوراده مشخص شده و فعالیت‌های سنگین نظیر دخل و تصرف و تخریب به هیچ‌وجه صورت نمی‌گیرد و سازمان محیط‌زیست اجازه چنین اقدامی را نخواهد داد.»

اعتراض به اجرای طرح گردشگری در جزیره آشوراده
تفاهم‌نامه‌ای که میان سازمان حفاظت محیط‌زیست و سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری برای تبدیل عرصه مفید جزیره آشوراده به گردشگری امضا شده، معنایی جز تغییر کاربری این جزیره ندارد. این بیانیه‌ای است که از سوی سازمان‌های مردم‌نهاد فعال در حوزه محیط‌زیست و شماری از انجمن‌های دیگر منتشر شده و خواهان لغو تفاهم‌نامه یادشده هستند. این سازمان‌های مردم‌نهاد فعال در حوزه محیط‌‌زیست، در کنار شماری از انجمن‌های دیگر، خواهان لغو تفاهم‌نامه یادشده شدند و در بندهای ذیل چنین عنوان کردند:
۱. به موجب ماده‌های یک و شش قانون حفاظت و بهسازی محیط‌زیست، وظیفه سازمان حفاظت محیط‌زیست حفاظت، پیشگیری و ممانعت از هر نوع آلودگی و اقدام مخربی است که منجر به از بین رفتن تعادل اکولوژیک طبیعت می‌شود. هم‌چنان‌که به موجب ماده ١٦ همان قانون، این سازمان قائم‌مقام قانونی دولت در مناطق چهارگانه است و نه تنها حق واگذاری مناطق را نداشته، بلکه حق واگذاری مدیریت منطقه به قصد تغییر کاربری را هم بدون اخذ موافقت سازمان جنگل‌ها و مراتع را ندارد. از این رو، تفاهم‌نامه یادشده غیرقانونی است.
۲. به موجب قانون الحاق ایران به کنوانسیون تنوع زیستی مصوبه سال ١٣٧۵ مجلس شورای اسلامی و قانون الحاق ایران به کنوانسیون رامسر، دولت ایران متعهد به حفظ تنوع‌زیستی و شبکه مناطق حفاظت‌شده کشور و حفظ تالاب‌های بین‌المللی کشورمان شده است از این رو، موافقت با هرگونه اقدامی که باعث فروپاشی تمامیت اکولوژیکی در مناطق تحت حفاظت محیط‌زیست شود منجر به خدشه‌دار شدن اعتبار دولت ایران نزد مجامع بین‌المللی از جمله یونسکو، اتحادیه بین‌المللی حفاظت از طبیعت، کنوانسیون رامسر، کنوانسیون حفاظت از تنوع زیستی و حتی کنوانسیون محیط‌زیست دریای مازندران می‌شود.
۳. هیچ یک از ما مخالف بوم‌گردی (اکوتوریسم پایدار) آشوراده نیستیم اما آنچه موجب نگرانی شده موافقت سازمان محیط‌زیست با اجرای طرحی است که در اسم طبیعت‌گردی است اما در واقع گردشگری تجاری است. گردشگری در طبیعت فقط یک اصل مهم دارد و آن هم جلوگیری از هرگونه تخریب است. گردشگری مبتنی بر اصول توسعه پایدار، حفظ طبیعت و ساختارهای جوامع بومی و اصیل است. دولت باید مدافع مردم بومی باشد و با پ‍شتیبانی و آموزش آنها بستر توسعه پایدار و گردشگری سازگار با بوم‌سازگان یگانه و منحصر‌به‌فرد منطقه را سر و سامان بدهد از این رو، سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری مکلف است با همکاری دیگر دستگاه‌های مسئول نسبت به توسعه زیرساخت‌های لازم برای فعالیت‌های همخوان با اکوسیستم آشوراده در مراکز جمعیتی حاشیه منطقه از جمله بندر ترکمن، بندر گز، بهشهر، نکا و... اقدام کند و برنامه تفصیلی گردشگری منطقه با تکیه بر زیرساخت‌های علمی، تخصصی و محلی سازگار با زیست‌بوم در مراکز جمعیتی یادشده صورت گیرد.
۴. دروازه ورود به این ذخیره‌گاه ارزشمند زیست‌کره در جنوب شرق دریای مازندران است. این مکان جزو معدود زیستگاه‌های فک خزری، محل تخم‌گذاری مهم‌ترین ماهیان خاویاری دنیا و امن‌ترین زیستگاه پرندگان برای زادآوری و تنها بازمانده جنگل‌ها و بیشه‌زارهای جلگه‌ای ایران در ساحل دریای مازندران است از این رو، گشودن بحث گردشگری تجاری و انبوه در این منطقه، با ویژگی‌ها و پیشینه تلخی که از آن در دیگر سواحل دریای مازندران سراغ داریم، اشتباهی ویرانگر و بازگشت‌ناپذیر است.
برخی از این نهادها عبارتند از: جمعیت زنان مبارز با آلودگی محیط‌زیست، جمعیت داوطلبان سبز، جمعیت دوستداران محیط‌زیست زیست‌بان، دیده‌بان یادگارهای فرهنگی و طبیعی ایران، دیده‌بان حقوق حیوانات و دیده‌بان کوهستان (دکا) .

تبدیل آشوراده به قطب گردشگری با قدرت انجام می‌شود
روز سه‌شنبه نهم دی‌ماه، سازمان بازرسی کل کشور با ارسال نامه‌ای به سازمان محیط‌زیست، دستور توقف عملیات گردشگری در جزیره آشوراده را به صورت موقت صادر کرد اما روز دهم دی‌ماه سعید شیرکوند؛ معاون سرمایه‌گذاری و برنامه‌ریزی سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری با اعلام یک خبر، امید فعالان محیط‌زیست را ناامید کرد. وی تصمیمات دولت برای بهره‌برداری از جزیره آشوراده برای گردشگری و تبدیل آن به قطب گردشگری بر‌اساس تمام قوانین و مقررات ذی‌ربط و ملاحظات زیست محیطی اتخاذ شده؛ اعلام کرد و تاکید کرد این اقدامات با قوت و قدرت ادامه پیدا خواهد کرد. سعید شیرکوند؛ معاون سرمایه‌گذاری و برنامه‌ریزی سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری با اعلام این خبر به خبرگزاری میراث آریا افزود: برخی منابع خبری ادعا کردند که سازمان بازرسی کل کشور طی نامه‌ای، دستور توقف عملیات اجرایی طرح گردشگری آشوراده را صادر کرده است اما باید گفت چنین نامه‌ای وجود خارجی ندارد و نامه ادعا شده نه به سازمان محیط‌زیست و نه به سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری واصل شده است و معلوم نیست اصحاب رسانه و برخی افراد بر چه اساسی چنین ادعایی را مطرح کرده‌اند. وی اضافه کرد: تصمیم درباره استفاده از جزیره آشوراده پس از طی کردن تمامی فرآیند‌های قانونی آن توسط دولت محترم اتخاذ شده و طبیعی است که این تصمیمات قانونی توسط دولت باید به وسیله دستگاه‌های اجرایی مورد توجه و عمل قرار گیرد. به گفته شیرکوند آنچه درباره آشوراده مطرح شده استفاده از این جزیره به صورت گردشگری طبیعی خواهد بود که هنوز طرح تفصیلی و جامع آن تهیه نشده است و طبیعی است که هیچ‌گونه فعالیتی در آشوراده آغاز نشده است که متوقف شود.
معاون سرمایه‌گذاری و برنامه‌ریزی سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری گفت: براساس تفاهم‌نامه منعقده بین سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری با سازمان حفاظت محیط‌زیست، تمامی فعالیت‌هایی که در این جزیره انجام خواهد شد بر اساس تایید هر دو سازمان و با رعایت ملاحظات زیست‌محیطی خواهد بود و جای تاسف است که برخی از اصحاب رسانه و افراد با مبنا قرار دادن برخی خبرهای خودساخته، به انتشار تحلیل‌هایی اقدام می‌کنند که فاقد رعایت ملاحظات مدیریتی و کارشناسی است.
این حکایت جزیره‌ای است که سرشار از گونه‌های نادر جانوری و زیست‌محیطی است که در معرض تخریب قرار گرفته است و به بهانه توسعه گردشگری، محیط‌زیست قربانی می‌شود درصورتی‌که هنوز نقاط زیادی در ایران وجود دارد که می‌تواند با سرمایه‌گذاری تبدیل به قطب گردشگری شود و هنوز به این مکان‌ها توجهی نشده است و حالا محیط‌زیست قربانی این طرح شده است.
۱۳ دی ۱۳۹۳

نظرات کاربران